Sau 5 năm hoạt động, TTCK phái sinh Việt Nam đã có sự tăng trưởng vượt các kỳ vọng đặt ra, và trở thành một kênh đầu tư hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư trong bối cảnh thị trường cơ sở nhiều biến động. Bởi kể khi thị trường cơ sở sụt giảm, nhà đầu tư cũng có cơ hội tìm kiếm lợi nhuận trên thị trường phái sinh, vì thị trường này cho phép họ kiếm lợi ngay cả khi thị trường cơ sở sụt giảm.
Số liệu của HNX cũng cho thấy, TTCK phái sinh ngày càng nhận được sự quan tâm mạnh mẽ của công chúng đầu tư trong nước và quốc tế, số lượng tài khoản giao dịch phái sinh liên tục gia tăng. Tính đến cuối tháng 7/2022, đã có 1.054.683 tài khoản giao dịch phái sinh của các nhà đầu tư được mở, tăng gấp 423 lần so với năm 2017.
Hoạt động giao dịch vẫn tập trung chủ yếu ở các nhà đầu tư cá nhân trong nước, tuy nhiên cơ cấu nhà đầu tư đã có sự dịch chuyển theo hướng giảm tỷ trọng giao dịch của nhà đầu tư cá nhân, tăng tỷ trọng giao dịch của tổ chức. Nếu như năm 2018, gần 99% giao dịch được thực hiện bởi các nhà đầu tư cá nhân thì tỷ trọng này giảm xuống còn khoảng 86% trong những tháng cuối năm 2019 và còn 72,4% trong 7 tháng đầu năm 2022.
Đặc biệt, một điểm nhấn trên TTCK phái sinh là giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tăng lên hàng năm, năm sau thường tăng gấp 2-3 lần năm trước. Nếu như năm 2017, giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài chỉ chiếm tỷ trọng giao dịch 0,1% thì chỉ riêng 7 tháng đầu năm 2022 cho thấy, giao dịch của khối này đã chiếm 2,2% tổng khối lượng giao dịch trên toàn thị trường.
Sự quan tâm của công chúng đầu tư với những sản phẩm đầu tiên trên TTCK phái sinh là tiền đề để tiếp tục triển khai các sản phẩm chứng khoán phái sinh tiếp theo như hợp đồng quyền chọn chỉ số cổ phiếu, hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn trên cổ phiếu, từng bước đa dạng hóa sản phẩm trên thị trường. HNX sẽ tiếp tục nghiên cứu phát triển các sản phẩm mới theo sự phân công của Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam theo lộ trình đã được các cơ quan quản lý phê duyệt.
Bên cạnh vai trò là một kênh đầu tư, TTCK phái sinh còn thể hiện vai trò phòng vệ rủi ro cho thị trường cơ sở. Đặc biệt, khi thị trường cơ sở giảm điểm mạnh, thị trường phái sinh góp phần làm giảm áp lực bán tháo trên thị trường cơ sở, giúp ổn định tâm lý nhà đầu tư, giảm quy mô và mức độ sụt giảm trên thị trường cơ sở. Có thể nói, thị trường phái sinh là giải pháp hữu hiệu để giữ chân nhà đầu tư, tránh tình trạng họ tháo chạy khỏi thị trường chứng khoán khi thị trường cơ sở sụt giảm.
Có thể nói, TTCK phái sinh ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển và trở thành một cấu phần không thể thiếu trong TTCK Việt Nam, góp phần hoàn thiện cấu trúc và hỗ trợ sự phát triển bền vững các TTCK cơ sở. Qua đó, góp phần đưa TTCK trở thành kênh huy động vốn an toàn, dài hạn phục vụ cho tăng trưởng kinh tế.
