Theo Điều 2, Thông tư số 58/2021/TT-BTC ngày 12/7/2021 của Bộ Tài chính hướng dẫn một số điều của Nghị định số 158/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh thì Hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán (Hợp đồng tương lai chỉ số) là hợp đồng tương lai dựa trên tài sản cơ sở là chỉ số chứng khoán.
Theo Điều 3, Thông tư số 58/2021/TT-BTC, tài sản cơ sở của hợp đồng tương lai chỉ số là chỉ số chứng khoán do Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam thiết kế trên cơ sở các nguyên tắc xây dựng và quản lý chỉ số do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam ban hành sau khi báo cáo và được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận.
Bảng 1: Danh sách các hợp đồng tương lai chỉ số VN30 hiệu lực từ ngày 16/07/2021
Hợp đồng tương lai chỉ số khi đáo hạn được thực hiện dưới hình thức thanh toán bằng tiền theo quy chế do Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam ban hành. Mẫu hợp đồng tương lai chỉ số do Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam ban hành sau khi báo cáo và được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận.
Hiện tại, thị trường chứng khoán phái sinh cung cấp 2 dòng sản phẩm là: Hợp đồng tương lai trên Chỉ số cổ phiếu (Hợp đồng tương lai VN30) và Hợp đồng tương lai trên Trái phiếu Chính phủ (Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm và Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm).
Theo thống kê của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, sản phẩm Hợp đồng tương lai VN30 có thanh khoản cao và ổn định nhất trên thị trường chứng khoán phái sinh trong nước, đặc biệt là trước những diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19.
Năm 2020, khối lượng giao dịch bình quân đạt 160.000 hợp đồng/phiên và thị trường đã đạt kỉ lục giao dịch với Hợp đồng tương lai VN30 với 356.033 hợp đồng vào ngày 29/7/2020.
Trong 7 tháng đầu năm 2021, kỉ lục giao dịch mới được xác định với 403.266 hợp đồng vào phiên giao dịch ngày 12/7/2021. Thống kê giao dịch tháng của Hợp đồng tương lai VN30 cho thấy một xu hướng phát triển tương đối ổn định của sản phẩm này trong 1.000 phiên giao dịch kể từ khi được cung cấp trên thị trường.
