Nhiều rủi ro với nhà đầu tư cá nhân
Trong thời gian qua, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng nhanh, tạo kênh huy động vốn hiệu quả cho sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh những kết quả tích cực, thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn còn tiềm ẩn rủi ro đối với các chủ thể tham gia thị trường, trong đó, có các nhà đầu tư cá nhân.
Theo ông Nguyễn Hoàng Dương – Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính, Bộ Tài chính, thời gian vừa qua, một số doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu với lãi suất cao, chất lượng tài sản đảm bảo của trái phiếu hạn chế do chủ yếu là các dự án đầu tư, tài sản hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu của doanh nghiệp bất động sản. Khi đó, nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ sẽ không đánh giá được đầy đủ các rủi ro và đầu tư trái phiếu chỉ vì lãi suất cao.
Cùng quan điểm này, chia sẻ tại Toạ đàm có chủ đề: “Cá nhân đầu tư trái phiếu doanh nghiệp: Nhận diện và ứng xử với rủi ro” do Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức sáng ngày 30/8/2021, ông Nguyễn Quang Thuân – Chủ tịch HĐQT FiinRatings cho rằng, có bốn rủi ro chính khi đầu tư vào thị trường trái phiếu mà các nhà đầu tư cần nhận diện.
Rủi ro thứ nhất là rủi ro tín dụng, tổ chức phát hành trái phiếu không có khả năng trả lãi suất định kỳ hoặc thanh toán khoản gốc không đúng hạn. Thứ hai là rủi ro thanh khoản, nhà đầu tư không thể ngay lập tức bán được trái phiếu khi có nhu cầu tiền mặt, hoặc không bán được trái phiếu với mức giá như kỳ vọng hoặc phải chi trả nhiều chi phí để bán được trái phiếu. Rủi ro thứ ba là định giá lãi suất điều chỉnh với rủi ro chưa hợp lý, dẫn tới lãi suất cao nhưng rủi ro lớn và không tương xứng với lãi suất. Cuối cùng là các rủi ro khác bao gồm rủi ro mua lại, tái đầu tư, lạm phát, lãi suất, bất ổn kinh tế, các thương vụ mua bán sáp nhập, thảm họa hay đại dịch…
TS. Nguyễn Trí Hiếu – Chuyên gia Tài chính – ngân hàng lo ngại, trong số hàng chục nghìn doanh nghiệp phải đóng cửa do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, không ai có thể dám chắc rằng không bao gồm những nhà phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Do đó, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, trong giai đoạn vô cùng khó khăn của nền kinh tế, đây không phải lúc để nhà đầu tư bùng nổ và kiếm lợi nhuận bằng mọi giá, mà là thời điểm của sự chọn lọc và cẩn trọng.
Tìm hiểu kỹ trước khi quyết định đầu tư
Để đảm bảo thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển minh bạch, an toàn, giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân, cơ quan quản lý đã xây dựng, hoàn thiện khung khổ pháp lý đồng bộ trong lĩnh vực này.
Trong đó, đối với trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ, cơ quan quản lý Nhà nước không cấp phép phát hành trái phiếu như đối với trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng, ngoại trừ việc phát hành trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu kèm chứng quyền của công ty đại chúng tại thị trường trong nước. Đồng thời, quy định mới chỉ cho phép nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp được mua và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ; các đợt chào bán phải được tư vấn bởi công ty chứng khoán.
Bộ Tài chính cũng đã nhiều lần đưa ra khuyến cáo những rủi ro trên thị trường cho bản thân nhà đầu tư cũng như doanh nghiệp. Nhà đầu tư cần hết sức lưu ý, trái phiếu có lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao. Do đó, trước khi quyết định đầu tư trái phiếu, nhà đầu tư cần đánh giá, phân tích về lĩnh vực hoạt động, tình hình tài chính, kinh doanh của doanh nghiệp phát hành, mục đích sử dụng vốn trái phiếu, chất lượng tài sản đảm bảo, điều kiện, điều khoản của trái phiếu.
Nhà đầu tư cũng cần lưu ý việc các tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán phân phối trái phiếu doanh nghiệp không có nghĩa là các tổ chức này đảm bảo an toàn cho việc mua trái phiếu. Rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của doanh nghiệp phát hành.
Nhấn mạnh điều này, ông Đỗ Ngọc Quỳnh – Tổng Thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam khuyến nghị, nhà đầu tư cần nâng cao nhận thức và hiểu biết của mình. Hơn ai hết, nhà đầu tư phải là người chịu trách nhiệm kiểm soát rủi ro cho các khoản đầu tư.
Ông Phạm Minh Tuấn – Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Bamboo Capital Group cũng cho rằng, điều quan trọng nhất đối với nhà đầu tư cá nhân là phải cố gắng hiểu rõ nhà phát hành, hiểu rõ rủi ro mình đang đầu tư để tương xứng với lợi nhuận thu về. Trong trường hợp không thể tìm hiểu, nhà đầu tư có thể tìm đến sự trợ giúp của các nhà tư vấn quản lý danh mục đầu tư.
