Số liệu thống kê về kết quả hoạt động ngân hàng 6 tháng đầu năm 2021 được Ngân hàng Nhà nước công bố cho biết, tính đến ngày 15/6/2021, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 5,1% so với cuối năm 2020 (cùng kỳ năm 2020 tăng 2,26%). Dự kiến đến cuối tháng 6 tăng trưởng tín dụng có thể đạt khoảng 5,5 – 6%. Với tín dụng tăng khá trong nửa đầu năm, nhiều ngân hàng thương mại đã đề nghị Ngân hàng Nhà nước nới room tín dụng cho những tháng còn lại của năm 2021.
Được biết, ngay từ đầu năm Ngân hàng Nhà nước đã giao chỉ tiêu định hướng là 12%. Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước đề ra 3 kịch bản tăng trưởng tín dụng cho năm 2021, trong đó:
Kịch bản 1, nếu việc tiêm vắc-xin đại trà và dịch COVID-19 được kiểm soát, tín dụng sẽ tăng 12% đến 13%, có thể đạt 14%.
Kịch bản 2, dịch kéo dài đến tháng 6, các biện pháp giãn cách xã hội vẫn được thực hiện, thời gian tiêm vắc-xin kéo dài, tín dụng có thể tăng từ 10% đến 12%.
Kịch bản 3, dịch kéo dài đến hết năm, tăng trưởng tín dụng khoảng 7% đến 8%.
Với diễn biến nền kinh tế như hiện tại, Ngân hàng Nhà nước đang hướng tới kịch bản tăng trưởng tín dụng ở mức khoảng 12% nhưng sẽ điều chỉnh linh hoạt. Với mức tín dụng 5,1% ở thời điểm giữa tháng 6/2021, theo Ngân hàng Nhà nước, mục tiêu tăng trưởng tín dụng 12% vào cuối năm nay sẽ đạt được, thậm chí nếu thuận lợi có thể mở rộng tín dụng cao hơn con số này.
Trong báo cáo kinh tế vừa công bố, các chuyên gia Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế, Ngân hàng Thường mại Cổ phần Hàng Hải Việt Nam (MSB) cho biết, từ đầu năm, Ngân hàng Nhà nước đã giao xong chỉ tiêu tín dụng lần một đến các TCTD trong hệ thống.
Trong đó, nhóm “BIG 4” gồm Agribank, BIDV, VietinBank được cấp “room” năm nay 6,5-7,5%, riêng Vietcombank được giao 10,5%. Hạn mức của một số ngân hàng thương mại cổ phần như VIB, ACB, Sacombank được giao là 8,5-9,5%; MB, VPBank, Techcombank là 10,5-12%.
Với các số liệu trên, các chuyên gia của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế MSB cho rằng, mặt bằng “room” tín dụng được Ngân hàng Nhà nước cấp cho các TCTD thấp hơn tổng thể các năm trước. Do NHNN cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng hàng năm tùy thuộc vào tình hình hoạt động kinh doanh và tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng, những năm gần đây, NHNN thường cấp hạn mức này ban đầu ở mức thấp. Sau đó, thường là trong nửa cuối năm, Ngân hàng Nhà nước sẽ mở rộng hạn mức tín dụng cho từng ngân hàng khi có nhu cầu.
Nhờ sự phục hồi kinh tế và thị trường bất động sản thuận lợi, tín dụng khởi sắc ngay từ những quý đầu năm. Vì vậy, số ngân hàng sắp hết “room” tín dụng xuất hiện nhiều hơn và sớm hơn những năm trước. Ngay từ tháng 4/2021, nhiều ngân hàng buộc phải hạn chế giải ngân vì đã tiệm cận hạn mức tăng trưởng tín dụng được giao như: MSB, MB, Sacombank… Báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế MSB cho biết, hiện đã có khoảng 10 ngân hàng thương mại đã gửi đề nghị xin NHNN sớm nới “room”.
Về cơ chế cấp hạn mức tín dụng hàng năm của Ngân hàng Nhà nước cho các ngân hàng thương mại, báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế MSB cho biết, các chuyên gia cũng đưa ra những ý kiến trái chiều. Nhiều ý kiến cho rằng, cấp hạn mức tín dụng là một công cụ mang tính hành chính. Ngân hàng Nhà nước không cần dùng trần tín dụng mà có thể dùng công cụ khác để kiểm soát lạm phát và lưu lượng tiền tệ như chỉ số LTD (dư nợ tín dụng/vốn huy động), chỉ số thanh khoản, tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn, hệ số an toàn vốn. Mỗi ngân hàng tự điều chỉnh tăng trưởng tín dụng theo khả năng kinh doanh của mình. Không chỉ các chuyên gia trong nước, Moody’s từng nhận định hiệu quả chính sách tiền tệ của Việt Nam còn thấp so với các nước trong khu vực do NHNN kiểm soát thông qua đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng ngân hàng và đặt trần lãi suất cho vay và tiền gửi. Tương tự, IMF cũng cho rằng Việt Nam nên dỡ bỏ dần trần tăng trưởng tín dụng; đồng thời, nới lỏng quy định về trần lãi suất huy động và cho vay nhằm cải thiện tính hiệu quả chính sách tiền tệ theo cơ chế thị trường.
Trước các luồng ý kiến từ dư luận, trả lời các câu hỏi của phóng viên tại buổi họp báo “Thông tin điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng 6 tháng đầu năm 2021” do Ngân hàng Nhà nước tổ chức mới đây, ông Phạm Thanh Hà, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN cho biết, trong suốt 10 năm qua việc điều hành tín dụng bằng chỉ tiêu đã phát huy tác dụng rất tốt trong quản lý chất lượng tín dụng. Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều hành chỉ tiêu tín dụng định hướng và phù hợp với diễn biến nền kinh tế và mục tiêu kiểm soát lạm phát.
Làm rõ hơn các vấn đề báo chí quan tâm đến chính sách tín dụng, Phó Thống đốc thường trực NHNN Đào Minh Tú cũng khẳng định, mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước là có những giải pháp phù hợp ổn định nền kinh tế, ổn định vĩ mô. Với quy mô tín dụng đang chiếm trên 140% GDP hiện nay, nếu bỏ trần hạn mức sẽ gây ra nhiều bất ổn.
Với đặc thù vốn dòng tín dụng ngân hàng là dòng vốn chủ yếu cung cấp cho nền kinh tế, vậy nên, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho rằng, giáp pháp điều hành tín dụng bằng chỉ tiêu vừa đảm bảo tăng trưởng vừa đảm bảo kiểm soát chất lượng. “Trước mắt đây là công cụ hiệu quả hữu hiệu”, Phó Thống đốc Đào Minh Tú khẳng định.
Trong tương lai, Ngân hàng Nhà nước có thể xem xét bỏ cơ chế trần tín dụng như hiện nay, với điều kiện vốn trung, dài hạn chủ yếu huy động qua thị trường tài chính, chứng khoán, thị trường vốn chứ không phải qua thị trường tiền tệ. Khi đó, các ngân hàng không phải huy động vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn như hiện nay.
