Đây là một trong những kết quả của cuộc Điều tra xu hướng tín dụng của các TCTD tháng 6/2022 vừa được Vụ Dự báo, Thống kê thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) công bố. Cuộc điều tra được tiến hành từ ngày 5 – 15/6/2022, đối tượng là toàn bộ các TCTD và Chi nhánh NHNN tại Việt Nam, tỷ lệ trả lời đạt 93,4%.
Kết quả điều tra cho thấy, nhu cầu tín dụng tổng thể của khách hàng trong 6 tháng đầu năm 2022 được nhiều TCTD nhận định tăng hơn so với 6 tháng cuối năm 2021 và cùng kỳ các năm 2020-2021 nhưng vẫn thấp hơn so với 6 tháng đầu năm 2019 – thời kỳ trước dịch bệnh COVID-19.
Dự kiến trong 6 tháng cuối năm, nhu cầu tín dụng tiếp tục cải thiện hơn so với 6 tháng đầu năm 2022 ở tất cả các lĩnh vực.
Tại kỳ điều tra này, các TCTD giữ nguyên mức kỳ vọng về xu hướng gia tăng nhu cầu tín dụng tổng thể của khách hàng tính chung trong năm 2022 như tại kỳ điều tra trước; trong đó dự báo nhu cầu tín dụng của khách hàng doanh nghiệp cao hơn khách hàng cá nhân, nhu cầu tín dụng ngắn hạn tăng tương đương nhu cầu tín dụng trung dài hạn, nhu cầu tín dụng VND cao hơn tín dụng ngoại tệ.
Nhu cầu tín dụng phục vụ đời sống và tiêu dùng được nhiều TCTD dự báo tăng nhất trong năm 2022, tiếp theo là nhu cầu về vay thương mại, dịch vụ và vay phát triển công nghiệp, xây dựng; trong khi nhu cầu tín dụng ‘phát triển nông, lâm, thủy sản’ được ít TCTD dự báo tăng nhất.
Trong các lĩnh vực cho vay cụ thể: đầu tư vận tải kho bãi; kinh doanh xuất nhập khẩu; mua nhà để ở và công nghiệp chế biến chế tạo là 4 lĩnh vực có số lượng TCTD dự báo nhu cầu tín dụng tăng nhiều nhất trong năm 2022.
Tương tự năm 2021: diễn biến tăng trưởng kinh tế; thay đổi nhu cầu đầu tư vào sản xuất kinh doanh, tiêu dùng của khách hàng; cơ hội đầu tư xuất nhập khẩu; diễn biến lãi suất; và chất lượng phục vụ của đơn vị được cải thiện, là những nhân tố tiếp tục được nhiều TCTD kỳ vọng sẽ ảnh hưởng tích cực đến sự gia tăng nhu cầu tín dụng trong 6 tháng cuối năm 2022 và cả năm 2022.
Trong khi “diễn biến lãi suất” và “thị trường bất động sản” được nhiều TCTD dự báo là những nhân tố chính có thể dẫn tới sự sụt giảm nhu cầu tín dụng của khách hàng trong năm 2022.
Tại kỳ điều tra này, tỷ lệ TCTD nhận định đã đáp ứng 100% nhu cầu vay của khách hàng trong 6 tháng đầu năm 2022 cao hơn so với kỳ trước (42,9% so với 40%), đặc biệt 100% TCTD thuộc nhóm 16 NHTM trọng yếu (kỳ trước 94,1%) cho biết đã đáp ứng nhu cầu vay vốn ở mức độ cao (trên 75%) trong 6 tháng đầu năm 2022.
Đối với rủi ro tín dụng, kết quả điều tra cho thấy, tỷ lệ TCTD nhận định rủi ro tín dụng tăng trong 6 tháng đầu năm 2022 ở mức thấp hơn so với 6 tháng cuối năm 2021 đối với hầu hết các lĩnh vực ngoại trừ lĩnh vực đầu tư kinh doanh chứng khoán (nhu cầu vay vốn của lĩnh vực này được nhận định giảm nhẹ).
Trong 6 tháng cuối năm 2022, bên cạnh 62,1% TCTD kỳ vọng mặt bằng rủi ro tín dụng ổn định, tỷ lệ TCTD dự báo rủi ro tín dụng tăng (26,3%) cao hơn tỷ lệ TCTD kỳ vọng giảm (11,6%) và tỷ lệ TCTD có cùng nhận định trong 6 tháng đầu năm 2022 (25,3%) nhưng thấp hơn so với tỷ lệ TCTD dự báo tăng tại kỳ điều tra trước (26,9%).
Trong năm 2023, các TCTD dự báo rủi ro tín dụng giữ ổn định hoặc tăng rất nhẹ so với năm 2022. Riêng rủi ro tín dụng của một số lĩnh vực ‘đầu tư phát triển nông, lâm, thủy sản’; cho vay phục vụ nhu cầu đời sống, được kỳ vọng giảm so với năm 2022.
Tỷ lệ TCTD dự kiến rủi ro tín dụng của các khoản vay đầu tư kinh doanh du lịch trong năm 2022 tăng ở mức thấp hơn so với các năm 2020, 2021 và kỳ vọng giữ ổn định trong năm 2023.
Cũng trong năm 2022, nhu cầu tín dụng đối với lĩnh vực này được nhiều TCTD dự báo tăng hơn kết quả ghi nhận tại kỳ điều tra trước. Đây cũng là một trong các lĩnh vực được các TCTD dự kiến giảm bớt thắt chặt tiêu chuẩn tín dụng và tập trung cho vay để hỗ trợ phục hồi sau đại dịch COVID-19.
Các TCTD cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2022 có xu hướng nới lỏng hơn tiêu chuẩn tín dụng đối với nhóm khách hàng cá nhân và các lĩnh vực ưu tiên; giảm mạnh xu hướng thắt chặt tiêu chuẩn tín dụng đối với lĩnh vực ‘đầu tư, kinh doanh du lịch’, về cơ bản giữ nguyên tiêu chuẩn tín dụng đối với nhóm khách hàng là doanh nghiệp và có xu hướng thắt chặt nhẹ đối với các lĩnh vực: đầu tư kinh doanh chứng khoán; đầu tư kinh doanh bất động sản; kinh doanh tài chính, ngân hàng và bảo hiểm…
Trong 6 tháng cuối năm 2022, các TCTD dự kiến giữ nguyên hoặc có xu hướng nới lỏng nhẹ tiêu chuẩn tín dụng tổng thể của đơn vị mình, dự kiến áp dụng đối với tất cả các nhóm khách hàng, trong đó tập trung nới lỏng hơn đối với nhóm khách hàng là doanh nghiệp và áp dụng với hầu hết các lĩnh vực, ngành nghề ưu tiên, đồng thời dự kiến giảm bớt thắt chặt đối với các lĩnh vực: Cho vay đầu tư kinh doanh chứng khoán; cho vay kinh doanh tài chính, ngân hàng và bảo hiểm; cho vay đầu tư, kinh doanh du lịch so với 6 tháng đầu năm 2022, trong khi vẫn giữ nguyên xu hướng thắt chặt đối với lĩnh vực cho vay đầu tư kinh doanh bất động sản.
Các TCTD cho biết cơ sở để dự kiến nới lỏng nhẹ tiêu chuẩn tín dụng trong 6 tháng cuối năm 2022 tiếp tục là kỳ vọng lạc quan về các yếu tố: Triển vọng kinh tế vĩ mô; chính sách và định hướng của Chính phủ, NHNN, cùng với năng lực tài chính của TCTD.
Trong 6 tháng đầu năm 2022, các TCTD cho biết đã nỗ lực thu hẹp chênh lệch lãi suất biên và phí phi lãi suất để hỗ trợ khách hàng vay vốn phục hồi sản xuất, kinh doanh, nhưng tiếp tục giữ nguyên hoặc có xu hướng thắt chặt nhẹ các điều kiện và điều khoản cho vay tổng thể để đảm bảo chất lượng tín dụng.
Trong 6 tháng cuối năm 2022, các TCTD dự kiến sẽ tiếp tục thắt chặt nhẹ các điều khoản và điều kiện: cho vay khách hàng doanh nghiệp; cho vay đầu tư kinh doanh chứng khoán; đầu tư kinh doanh bất động sản, nhưng sẽ nới lỏng hơn đối với cho vay sản xuất kinh doanh.
Đối với khách hàng cá nhân, trong 6 tháng đầu năm 2022 các điều kiện và điều khoản cho vay được nới lỏng hơn đối với cho vay tiêu dùng, mua bất động sản để ở, trong khi thắt chặt đối với sử dụng thẻ tín dụng và các TCTD dự kiến tiếp tục xu hướng này trong 6 tháng cuối năm 2022.
Về động lực tăng trưởng tín dụng. Cũng giống như năm 2020 và 2021, tại kỳ điều tra này, các TCTD đều nhận định 3 lĩnh vực: Bán buôn, bán lẻ; xuất, nhập khẩu; cho vay phục vụ nhu cầu đời sống, tiếp tục là “động lực tăng trưởng tín dụng” nhất trong 6 tháng đầu năm 2022.
Lĩnh vực xếp thứ 4 về số lượng TCTD lựa chọn là động lực tăng trưởng tín dụng đã thay đổi từ xây dựng trong 6 tháng cuối năm 2021 sang thép và kim loại khác trong 6 tháng đầu năm 2022.
Trong 6 tháng cuối năm 2022, cả năm 2022 và 2023 ngoài 3 lĩnh vực: bán buôn, bán lẻ; xuất nhập khẩu; cho vay phục vụ nhu cầu đời sống, thì lĩnh vực xây dựng có tỷ lệ % TCTD dự kiến lựa chọn là “động lực tăng trưởng tín dụng” nhiều nhất.
