Theo đánh giá của báo cáo, trong bối cảnh nền kinh tế năm 2021 chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, các ngân hàng thương mại (NHTM) Nhà nước đã có các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng như giảm lãi suất cho vay. Nhìn chung, hoạt động tín dụng vẫn đạt được tăng trưởng tích cực, huy động vốn có phần chậm lại nhưng các chỉ tiêu an toàn vốn vẫn được đảm bảo.
Trên cơ sở số liệu báo cáo tài chính riêng lẻ đã kiểm toán của khối NHTM nhà nước, bao gồm: Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (Vietinbank); Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV); Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam (Vietcombank); Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), nhìn chung kinh doanh ghi nhận những kết quả tích cực như: Nợ xấu giảm, hiệu quả tăng, vốn nhà nước được bảo toàn và sinh lời.
Cụ thể, về huy động vốn, đến cuối năm 2021, tổng nợ phải trả và vốn chủ sở hữu (tổng nguồn vốn) của khối NHTM Nhà nước đạt gần 6,4 triệu tỷ đồng, tăng 11,27% so với cuối năm 2020, cơ cấu nguồn vốn huy động chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng ở nguồn vốn huy động từ tổ chức kinh tế và dân cư, phát hành giấy tờ có giá (huy động thị trường 1). Các khoản nợ Chính phủ và NHNN đạt 69.519 tỷ đồng, giảm 35,39% so cuối năm 2020. Tiền gửi của khách hàng: đạt hơn 5,2 triệu tỷ đồng, tăng 12,2% so với cuối năm 2020. Phát hành giấy tờ có giá đạt 234.154 tỷ đồng, tăng 26,76% so cuối năm 2020. Nguồn vốn huy động thị trường 2 đạt 339.819 tỷ đồng, tăng 9,23% so với cuối năm 2020.
Về cho vay khách hàng: Trên cơ sở đảm bảo kiểm soát tốt chất lượng tín dụng và kiểm soát trong giới hạn được NHNN cho phép, hoạt động tín dụng của khối NHTM Nhà nước đã có sự tăng trưởng năm 2021 so với năm 2020. Việc mở rộng và tăng trưởng tín dụng luôn đảm bảo an toàn, hiệu quả và kiểm soát chặt chẽ lĩnh vực cho vay tiềm ẩn rủi ro.
Đến cuối năm 2021, dư nợ cho vay khách hàng đạt: 4.626.301 tỷ đồng, tăng 436.003 tỷ đồng (10,41%) so với cuối năm 2020. Chất lượng tín dụng được đảm bảo, nợ xấu năm 2021 là 58.451 tỷ đồng, chiếm 1,23% so với tổng dư nợ cho vay khách hàng, tăng 970 tỷ đồng (1,69%) so cuối năm 2020.
Về hoạt động đầu tư: Đến cuối năm 2021, tổng số dư các khoản chứng khoán kinh doanh đầu tư của khối NHTM Nhà nước là 597.235 tỷ đồng (đã tính dự phòng rủi ro), tăng 87.478 tỷ đồng (17,16%) so với cuối năm 2020.
Về chất lượng tài sản, khối NHTM Nhà nước tiếp tục chú trọng thực hiện quyết liệt các biện pháp để nâng cao chất lượng tài sản, kiểm soát chất lượng tín dụng một cách thực chất. Kết quả cho thấy, tổng nợ xấu năm 2021 của 4 ngân hàng có vốn nhà nước là 58.451 tỷ đồng, tăng 970 tỷ đồng so với năm 2020 tương ứng với tỷ lệ tăng 1,69%. Tỷ lệ nợ xấu năm 2021 là 1,23% (giảm 9% so với năm 2020).
Đáng lưu ý, kết quả xử lý nợ xấu của các NHTM Nhà nước khá tích cực trong bối cảnh dịch bệnh diễn ra phức tạp, góp phần kiểm soát nợ xấu của từng ngân hàng nói riêng và kiểm soát nợ xấu của toàn hệ thống nói chung.
Cụ thể: Tổng số nợ xấu của các NHTM Nhà nước được xử lý trong năm 2021 thông qua các hình thức: Khách hàng trả nợ, bán phát mại tài sản; trích lập dự phòng đạt 59.506,59 tỷ đồng, giảm 9.948,21 tỷ đồng (14,32%) so cuối năm 2020; trong đó, sử dụng dự phòng rủi ro 38.912,92 tỷ đồng, giảm 11.019,48 tỷ đồng (22,07%) so cuối năm 2020.
Về kết quả kinh doanh, tổng doanh thu của Big 4 đạt 452.238 tỷ đồng, tăng 2,15% so với cùng kỳ năm 2020 trong khi chi phí giảm 0,38%. Lợi nhuận trước thuế của nhóm ngân hàng quốc doanh đạt 71.367 tỷ đồng, tăng 17% so với cùng kỳ năm 2020. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế/vốn chủ sở hữu (ROE) hợp nhất thời điểm cuối năm 2021: đạt 16,05%, tăng 1,01% so với cùng kỳ năm 2020. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế/tổng tài sản (ROA) hợp nhất thời điểm cuối năm 2020: đạt 0,9%, tăng 0,05% so với cùng kỳ năm 2020.
Nhờ hoạt động hiệu quả, vốn đầu tư Nhà nước tại khối ngân hàng này tiếp tục được bảo toàn và sinh lời. Vốn chủ sở hữu đạt 356.833 tỷ đồng, tăng 31.446 tỷ đồng (9,66%) so với cuối năm 2020, trong đó vốn điều lệ đạt 170.060 tỷ đồng, tăng 24.807 tỷ đồng (17,08%) so cuối năm 2020.
